Ik heb meer vrijheid door thuis dialyseren
Dialysebehandelingen hebben een enorme invloed op het leven van de patiënt en de naaste omgeving. Ton van der Vaart moest er drie keer per week voor naar het ziekenhuis, wat hem ging tegenstaan. Nu dialyseert hij thuis, met hulp van zijn vrouw. ‘Mij bevalt het prima. Ik heb meer vrijheid.’
Wat eerst logeerkamer van de kleinkinderen was, is tegenwoordig een dialysekamer. Hier ligt Ton elke maandag- en donderdagavond zo’n vier uur aan de hemodialysemachine. Terwijl hij vanuit de relaxfauteuil Netflix kijkt, filtert een kunstnier afvalstoffen en overtollig vocht uit zijn bloed. De enige nier waar Ton van der Vaart al zo’n dertig jaar mee leeft, kan het werk niet meer alleen aan. Dialyseren is voor hem de enige optie.
Toen de arts in Franciscus twee jaar geleden voorstelde om thuis te dialyseren zei hij meteen ja. Ton: ‘Thuisdialyse, ik wist niet dat het kon. Maar mij bevalt het prima. Ik heb nu veel meer vrijheid. Voorheen ging ik drie ochtenden per week naar Franciscus Gasthuis om te dialyseren. Vroeg opstaan, wachten op de taxi, de hele ochtend aan de machine, terug naar huis, ik was dan zo moe dat ik de rest van de dag niets meer waard was. Nu dialyseer ik twee avonden en als het klaar is, duik ik meteen mijn bed in en slaap de hele nacht door.’
Zelf prikken
Alleen patiënten met een stabiele dialyse en een goede toegang tot de bloedbaan, komen in aanmerking voor thuisdialyse. Om zelf te kunnen prikken, kreeg ik een shunt aangelegd (een ader aangesloten op een slagader). Toen de ader sterk genoeg was, werden er twee buttonholes gemaakt. Dit betekent steeds op dezelfde manier aanprikken, zodat zich een lidtekentunneltje vormt. ‘Die buttonhole is belangrijk voor mij. Het maakt het prikken makkelijker. Mijn vrouw duwt de naald in de huid en zelf duw ik hem dan naar het bloedvat.’
De rol van mijn vrouw is misschien wel het allerbelangrijkst.
Routine
Om thuis te kunnen dialyseren kregen Ton en zijn vrouw Cobi een gedegen training van de dialyseverpleegkundigen. Stap voor stap leerden zij de vaardigheden aan: van het opbouwen en instellen van de machine tot het afsluiten ervan en alle handelingen daartussen. Cobi: ‘In het begin dacht ik: hoe moet ik dat ooit allemaal leren? Maar het viel mee en ik vind prikken niet eng. Voor mij is het routine geworden. Maar om alle stappen in de juiste volgorde zetten, moet je wel geconcentreerd blijven. Heb ik vragen, dan bel ik met Dianet (de dialysezorgorganisatie die de materialen levert, red.) of stuur een appje naar de dialyseverpleegkundige, want zo persoonlijk is ons contact intussen wel.’
Ton merkt op dat de rol van zijn vrouw belangrijk is bij het thuis dialyseren. ‘Misschien wel het allerbelangrijkst. Want als ik eenmaal in de stoel zit en aangeprikt ben, kan ik niet veel meer doen. Dan komt het vooral op mijn vrouw aan.’ Cobi bevestigt dat de thuisdialyse haar meer werk bezorgt: ‘Maar daar staat tegenover dat we de regie over ons leven hebben gekregen.’